KAMULAŞTIRMA VE DEĞER TESPİTİ

28Tem
2020

KAMULAŞTIRMA VE DEĞER TESPİTİ

KAMULAŞTIRMA NEDİR?

T.C. Anayasası’nın 46. maddesine göre;

Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla
gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idarî irtifaklar kurmaya yetkilidir.

Anayasal düzenlemeye göre Devlet, kamu yararı olması durumunda özel mülkiyette bulunan yani kişilere yada kuruluşlara ait taşınmazlar üzerinde hak sahibi olmasına kamulaştırma denmektedir.

KAMULAŞTIRMA ŞARTLARI NELERDİR?

Devlet tarafından kamulaştırma işlemi yapılabilmesi için 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre aşağıdaki şartların bulunması yasal bir zorunluluktır:

• Kamulaştırma işlemi yapılmasını gerektiren zorunlu bir kamu yararı olmalıdır,
• Kamulaştırma işlemi yetkili idare tarafından yapılmış olmalıdır,
• Kamulaştırmaya konu edilebilecek özel mülkiyette bulunan bir taşınmaz olmalıdır(bina, arsa, tarla vb…),
• Kamulaştırma bedeli Devlet tarafından peşin ödenmelidir.

KAMULAŞTIRMA BEDELİ NASIL TESPİT EDİLİR?

Kamulaştırma ve kamulaştırmasız el atma/kamulaştırmasız el koyma davalarında mahkeme tarafından gayrimenkulü değerlemeye yetkin kişilerden oluşan bir bilirkişi heyeti oluşturulur. Mahkeme hakiminin başkanlığında bilirkişi heyeti kamulaştırmaya konu taşınmazda keşif yaparlar. Bu keşifte hakim ve bilirkişiler taşınmazı, taşınmazın konumunu, durumunu bizzat görür ve incelerler.

Bu noktada, bilirkişilerin taşınmazın değerinin tespitine ilişkin değer biçme esaslarını düzenleyen herhangi bir yasal düzenleme mevcut değildir.

Ancak, öteden beri Yargıtay İçtihatlarında kamulaştırma hukukunda olduğu gibi, kamulaştırma ve kamulaştırmasız el atma davalarında Kamulaştırma Kanunu’nun 11. maddesindeki kriterlere göre bir değer tespiti yapılır;

Kamulaştırma bedelinin tespiti esaslarını düzenleyen 4650 Sayılı Kanun ile değişik 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 11. maddesinde; taşınmazın cins ve nevinin, yüzölçümünün, kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurların, her unsurun ayrı ayrı değerinin, kamulaştırma tarihindeki resmî makamlarca yapılmış kıymet takdirlerinin ve özellikle yapılarda resmî birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarının ve yıpranma payının, ayrıca bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçülerin esas alınarak bedel takdiri gerektiği öngörülmüştür. Söz konusu 11. maddede, kamulaştırılan taşınmazın bedeli belirlenirken taşınmazın değerini etkileyen tüm unsurların dikkate alınması ilkesi getirilmiştir.

Kanunun lafzı ve ruhu göz önüne alındığında; ana ilke taşınmazın ve (varsa)üzerinde bulunan yapının gerçek değerinin tespit edilmesidir.

16.5.1956 tarihli ve 1956/1 E., 1956/6 K. sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre taşınmazına el konulan kimse mülkiyet hakkının kamu tüzel kişiliğine devrine razı olarak, taşınmaz malın bedelini dava ettiği takdirde ödenecek bedel, taşınmazın el koyma tarihindeki özelliklerine göre, dava tarihindeki değeri olacaktır.

Kamulaştırma yada kamulaştırmasız el atmaya konu bir taşınmaz sahibiyseniz kamulaştırma davaları alanında uzman bir kamulaştırma avukatı ile çalışmanız, hak kaybınızı önleyeceği gibi taşınmazın değerinin doğru şekilde tespiti ve davaların seri bir şekilde görülmesi için fayda sağlayacaktır. Kamulaştırma ile ilgili konularda büromuzla irtibata geçebilirsiniz.

Av. Mesut Kavak