Vasilik Nedir? Vasi Tayini Nasıl Olur?

05Ara
2020

Vasilik Nedir? Vasi Tayini Nasıl Olur?

Vesayet Nedir?

Velayet altında bulunmayan küçükler ile aşağıda belirttiğimiz özel sebepleri nedeniyle kendi işlerini göremeyen yada görmesinde sakınca bulunan kişilerin özellikle maddi menfaatlerinin korunması ve günlük hayattaki işlerinin yürütülebilmesi amacıyla mahkeme tarafından kişinin kısıtlanmasına yönelik bir hukuki kurumdur.

Vasi Nedir? 

Türk Medeni Kanunu’nun 403. maddesi vasiyi tanımlamaktadır. Buna göre vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili
bütün menfaatlerini korumak ve hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür.

Vasi olarak atanan kişi mahkeme tarafından düzenlenecek belgeyle kısıtlı kişi adına resmi kurum ve kuruluşlarda, bankalarda işlemler yapabilir, kısıtlı kişinin mal varlığını yönetebilir. Vasilik yapan kişi, tüm iş ve işlemlerde kısıtlının menfaatlerini korumakla yükümlüdür.

Türk Ceza Kanunu’na ve yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre vasilik görevi kamu görevi niteliğindedir ve bu görevle ilgili suçlar kamu görevlisi tarafından işlenmiş suçlardan kabul edilir.

Vesayeti Gerektiren Haller Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu kısıtlanması gereken kişilerle ilgili vesayeti gerektiren halleri şu şekilde düzenlemiştir:

• Yaş küçüklüğü,
• Kısıtlama,
• Özgürlüğü bağlayıcı ceza,
• Kişinin kendi isteği

Yaş Küçüklüğü Nedeniyle Vesayet

Türk Medeni Kanunu’nun 404. maddesine göre velâyet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır.

Yani anne-babası yada atanmış bir velisi olmayan küçükler kanunen vesayet altına alınması gerekmektedir. Görevlerini yaparlarken vesayeti gerektiren böyle bir hâlin varlığını öğrenen nüfus memurları, idarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.

Kısıtlanma Nedeniyle Vesayet

I. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı

TMK’nın 405. maddesine göre akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır. Özellikle akli melekeleri tam olarak yerinde olmayan engelli olan kişiler açılacak vasilik davasında mahkeme kararıyla kısıtlanabilmektedir.

Görevlerini yaparlarken vesayet altına alınmayı gerekli kılan bir durumun varlığını öğrenen idarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.

II. Savurganlık, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim

TMK 406. maddesine göre savurganlığı, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya
malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır.

Bu gerekçeyle de vasi atanabilmesi için vasilik davası açılması gerekmektedir.

III. Özgürlüğü bağlayıcı ceza

Kanun’un 407. maddesine göre bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her ergin kısıtlanır.
Cezayı yerine getirmekle görevli makam, böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen yetkili vesayet makamına bildirmekle yükümlüdür. Yani kesinleşmiş bir cezanın varlığı halinde ceza mahkemesi durumu derhal ilgili mahkemeye bildirmekle yükümlüdür.

IV. İstek üzerine 

Kanunun 408. maddesinde yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.

Günlük hayatta fiziksel engelli vatandaşlar ile yaşlıların işlerinin yürütülebilmesi için sıklıkla başvurulan bir yöntemdir.

Kimler Vasi Olarak Atanabilir?

Vesayet makamı yani Sulh Hukuk Mahkemesi, vasi olarak atandığında vasilik görevini yapabilecek yetenekte olan bir ergini vasi olarak atar.
Gereken durumlarda, bu görevi birlikte veya vesayet makamı tarafından belirlenen yetkileri uyarınca ayrı ayrı yerine getirmek üzere birden çok vasi atanabilir. Rızaları bulunmadıkça birden çok kimse vesayeti birlikte yürütmekle görevlendirilemez.

Vasi atanmasında Kanun’un belirlediği bazı kişiler önceliklidir. Eşler ve hısım akraba diğer kişilere kıyasla öncelikle değerlendirilmelidir. Haklı sebepler engel olmadıkça, vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birini, vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atar. Bu atamada yerleşim yerlerinin yakınlığı ve kişisel ilişkiler de göz önünde tutulur.

Ayrıca haklı sebepler engel olmadıkça, vasiliğe, vesayet altına alınacak kişinin ya da ana veya babasının gösterdiği kimse atanır.

Vasinin görevleri ve yükümlülükleri hakkındaki yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Vasiliğe Engel Olan Sebepler Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’na göre vasi olamayacak kişiler şunlardır:

1. Kısıtlılar,
2. Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler,
3. Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla
aralarında düşmanlık bulunanlar,
4. İlgili vesayet daireleri hâkimleri.

Vasilik / Vesayet Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Vasilik davası yada vesayet davası, kısıtlanacak kişinin ikamet ettiği yerleşim yerindeki mahkemede açılması gerekmektedir. Vasilik davası yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesinde görülecektir.

Noterden yada başka bir kurumdan vasilik kararı verilmesi mümkün değildir. Bu karar yalnızca mahkeme tarafından verilecektir.

Vasilikte Görev Süresi

Vasi, kural olarak iki yıl için atanır. Vesayet makamı, bu süreyi her defasında ikişer yıl uzatabilir. Dört yıl dolunca vasi, vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.

Vasilik Ücreti (Vasilik Maaşı)

Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığından, olanak bulunmadığı takdirde hazineden karşılanmak üzere kendisine bir ücret verilmesini isteyebilir. Ödenecek ücret, yönetimin gerektirdiği emek ve yönetilen malvarlığının geliri göz önünde tutulmak suretiyle her hesap dönemi için vesayet makamı tarafından belirlenir. Vasilik maaşı yada vasilik ücreti olarak adlandırılan bu ücret zorunlu değildir. Vasi herhangi bir bedel almaksızın da görevini ifa edebilecektir.

Vasilik davası veya vesayet davası olarak bilinen davalarla ilgili detaylı bilgi ve hukuki destek almak için 0532 652 54 54 nolu telefondan bizimle irtibat kurabilirsiniz.

Av. Mesut Kavak

Vasi Araç Alımı Ek Karar Dilekçesi