2020
Hakaret Suçu Şartları ve Cezası
Av. Mesut Kavak / 1 Comments /Hakaret Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nda şerefe karşı suçlar arasında bulunan hakaret suçu TCK’nın 125. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre hakaret suçu;
Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak olarak tanımlanmaktadır.
Buna göre suçun mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de cezaya hükmolunur. Hakaret suçu geçmiş yıllarda genellikle yüz yüze ortamlarda işlenirken son yıllarda ağırlıklı olarak sosyal medya üzerinden hakaret şeklinde gerçekleşmektedir.
Hakaret Suçunun Cezası Nedir?
TCK 125 maddesine göre bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya
adlî para cezası ile cezalandırılır.
Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
Hakaret Suçunun Sesli, Yazılı veya Görüntülü İletiyle İşlenmesi
TCK 125/2 maddesine göre hakaretin mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de ceza verilecektir.
Son yıllarda Twitter, Facebook ve Instagram gibi sosyal medyadan hakaret olarak sıklıkla karşımıza çıkan bu eylemde sanığın hakareti, mağdurun yüzüne karşı söylemiş olması şartı yoktur. Fiilin sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de yukarıda belirttiğimiz gibi üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bu durumda ceza miktarı 1/6 oranında arttırılır.
Sosyal medyadan hakaret davasıyla ilgili detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.
Nitelikli Hakaret Suçu Nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 125/3 maddesine göre hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle,
İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz. Yani basit hakaret suçunda cezanın alt sınırı üç aydan başlamaktayken yukarıda sayılan hallerden biri mevcutsa verilecek ceza en az bir yıl olacaktır.
Yukarıdaki hükümlere ilave olarak hakaret suçunun alenen işlenmesi halinde fail hakkındaki ceza 1/6 oranında artırılacaktır.
Hakaret Suçunun Cumhurbaşkanına Karşı İşlenmesi
Yazımızda bahsettiğimiz hakaret suçu, kişilere karşı işlenen suçlar arasında düzenlenmiştir. Ancak hakaret suçunun cumhurbaşkanına karşı işlenmiş olması ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır.
T.C. Anayasası’na göre, Cumhurbaşkanı devletin başıdır ve bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder. Bu nedenledir ki Cumhurbaşkanına Hakaret suçu, kişilere ve şerefe karşı suçlar içerisinde değil Devlete karşı işlenmiş suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının korunması amaçlanmıştır. Devlete karşı işlenen suçlardan bir kısmının gerçek mağdurunun makamı temsil eden gerçek kişi olmakla birlikte, Devlete ilişkin hukuki yararın korunması, kişiye nazaran daha üstün tutulmuştur.
Hakaret Suçu Uzlaştırmaya Tabi midir?
TCK’nın 131. maddesine göre kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.
Hakaret Davasında Şikayet Süresi Nedir?
Ceza davası açılabilmesi için şikayet süresi suça konu fiilin öğrenilmesinden itibaren altı aydır. Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakaret suçu hakkında yetkili kimse altı ay içinde şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Hakaret Suçuna Konu Kelimeler Nelerdir?
Türk Ceza Kanunu’na çok farklı şekillerde ortaya çıkabilecek hakaret fiiline konu kelimeleri tek tek saymamıştır. Ancak Yargıtay uygulamalarıyla bu durum her somut olayda belirlenmektedir. Örneğin şerefsiz, gerizekalı gibi kelimeler ile sinkaflı sözler hakaret olarak değerlendirilmiştir.
Ancak karaktersiz, terbiyesiz gibi kelimeler ise kaba sözler olarak değerlendirilmiş ve birçok kararda ceza yerine beraat hükmedilmiştir.
Hakaret Suçu ve İfade Özgürlüğü Arasındaki Sınır
Birçok kişi günlük hayatta karşısındaki kişiye sarf ettiği kelimelerin hakaret suçunun konusu olup olmadığını merak etmektedir. Türk Ceza Kanunu hakaret suçuna konu olabilecek kelimeleri tek tek belirlememektedir. Ancak TCK’ya göre bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırmak hakaret suçunu oluşturacaktır. Bu durumda ceza verilmesine neden olacaktır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından da birçok karara alıntılanan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi görüşüne göre;
“İfade özgürlüğü, toplumun ilerlemesi ve her insanın gelişmesi için esaslı koşullardan biri olan demokratik toplumun ana temellerinden birini oluşturur. İfade özgürlüğü, 10. maddenin sınırları içinde, sadece lehte olduğu kabul edilen veya zararsız veya ilgilenmeye değmez görülen ‘haber’ ve ‘düşünceler’ için değil, ama ayrıca Devletin veya nüfusun bir bölümünün aleyhinde olan, onlara çarpıcı gelen, onları rahatsız eden haber ve düşünceler için de uygulanır. Bunlar, çoğulculuğun, hoşgörünün ve açık fikirliliğin gerekleridir; bunlar olmaksızın demokratik toplum olmaz. Bu demektir ki, başka şeyler bir yana, bu alanda getirilen her ‘formalite’, ‘koşul’, ‘yasak’ ve ‘ceza’, izlenen meşru amaçla orantılı olmalıdır.”
şeklinde görüş belirtmiştir (Handyside/ Birleşik Krallık, B. No: 5493/72, 07.12.1976). Görüldüğü gibi, Sözleşme’nin 10. maddesinin birinci fıkrası ile Anayasa’nın 25 ve 26. maddelerinde ifade (düşünce) hürriyeti en geniş anlamıyla güvence altına alınmıştır.
Ne var ki; iftira, küfür, onur, şeref ve saygınlığı zedeleyici söz ve beyanlar, müstehcen içerikli söz, yazı, resim ve açıklamalar, savaş kışkırtıcılığı, hukuk düzenini cebir yoluyla değiştirmeye yönelen, nefret, ayrımcılık, düşmanlık ve şiddet yaratmaya yönelik bulunan ifadeler ise düşünce özgürlüğü bağlamında hukuki koruma görmemekte, suç sayılmak suretiyle cezai yaptırımlara bağlanmaktadır.
Hakaret ve Eleştiri Arasındaki Fark
Suçun cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin onur, şeref ve saygınlığı olup bu suçun oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı bazı durumlarda nispi olup zamana, yere ve duruma göre değişebilmektedir.
Eleştiri ise herhangi bir kişiyi, eseri, olayı veya konuyu enine, boyuna, derinlemesine her yönüyle incelemek, belli kriterlere göre ölçmek, değerlendirmek, doğru ve yanlış yanlarını sergilemek amacıyla ortaya konulan görüş ve düşüncelerdir. Genelde beğenmemek, kusur bulmak olarak kabul görmekte ise de eleştirinin bir amacının da konuyu anlaşılır kılmak, sonuç çıkarmak ve toplumu yönlendirmek olduğunda kuşku yoktur.
Her türlü ağır eleştiri veya rahatsız edici sözlerin hakaret suçu bağlamında değerlendirilmemesi, sözlerin açıkça, onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir.
Hakaret suçuyla ilgili hukuki destek almak için 0532 652 54 54 nolu telefondan büromuzla irtibat kurabilirsiniz.
Av. Mesut Kavak
Comments 1