TOPLUMSAL ETKİLER VE SPORDA ŞİDDET

21Haz
2016

TOPLUMSAL ETKİLER VE SPORDA ŞİDDET

(Galatasaray Üniversitesi 2011/2012  Spor Hukuku Yüksek Lisans Programı ders sunumlarından alıntıdır )

Şehirleri ele geçirmek için kalelerin kuşatıldığı dönemleri geride bırakan dünyamızda artık her biri modern kentlerin kalesi haline gelen stadyumlar, mızraklı askerlerin yerini alan holiganların toplanma merkezi…

Stadyumlardaki koltukları ateşe veren, çevredeki dükkanları yağmalayan, arabalara zarar veren, karşısında düşmanı olduğunu düşünen ve eline geçen her türlü maddeyi rakibine atan,  kişiler: tüm dünyada kabul gören adıyla “Holiganlar”.

Holiganizmi genel bir anlatımla ifade etmek gerekirse taraftarların maç öncesinde, esnasında yada sonrasında toplum psikolojisiyle hareket ederek çevreye fiili yada sözlü zarar vermesi eylemlerinin bütünüdür. Özetle spordaki terördür.

Spor sebebiyle yaşanan şiddet olaylarının münferit olaylardan ziyade toplumsal psikolojiyle hareket edilerek ortaya çıktığı ve bu sebeple de hem psikolojik hem de sosyolojik gerekçeleri olduğu ortadadır. Ülkemizde yaşanan şiddet olaylarının ortaya çıkış sebeplerini şöyle sıralayabiliriz:

• Coğrafi, sınıfsal, dinsel, ırkçı, ekonomik ve sosyal nedenler,
• Seyircilerin futbol kuralları konusunda bilgisiz ve eğitimsiz olmaları,
• Müsabaka hakeminin hatalı olarak nitelendirilen bir karar vermesi sonucu, seyircilerin etkilenmesi ve aşırı tepki göstermeleri,
• Bazı menfaat gruplarının taraftar grupları aracılığıyla rant elde etmeleri, bu işin geçim kaynağı haline getirilmiş olması,
• Müsabaka sırasında sporcuların hakeme karşı saygısız yada agresif olmaları, hakem kararının yanlış olduğunu ve maçın gidişatını etkilediği şeklindeki abartılı hareket ve davranışları,
• Bazı sporcuların müsabaka sırasında kendisine yapılan faul sonrası, tepkilerini, aşırı jest ve mimiklerle göstermesi sebebiyle seyirci tepkisinin hakeme yönelmesi,
• Yöneticilerin maç öncesinde yada sonrasında bilinçsiz, bilgisiz ve olumsuz açıklamaları,
• Kimi basın mensuplarının tarafsızlığını yitirmiş olmaları, devamlı olarak sempati duydukları kulübün lehine görüş bildirmeleri, yorum yapmaları ve seyircileri rakip takım aleyhine yönlendirmeleri,
• Mahalli idare yetkilileri ile emniyet güçleri mensuplarının görevli oldukları ilin takımına ve seyircisine hoşgörü ile yaklaşırken rakip takım seyircisine katı bir tutum ile yaklaşmaları,
• Emniyet mensuplarının gerekli zamanda doğru müdahaleyi yapamamaları, sorumluluk almaktan kaçınmaları ve ancak olay çıktıktan sonra müdahale etmeleri,
• Ev sahibi kulübün güvenlikten sorumlu olduğunun bilincinde olmaması sebebiyle seyirci girişlerinde gerekli titizlikle arama yapılmaması,
• Bazı televizyon programlarında aynı görüntülerin defalarca izlenerek hakem kararının hatalı olduğu vurgusuyla seyirciye daha önce aşılanan hakeme karşı olumsuz duyguların ilk anda ortaya fiili ve sözlü şiddet olarak ortaya çıkması.

Bu sebeplerle birlikte dünya çapında düşündüğümüzde sporda şiddeti ortaya çıkaran ana unsurlar arasında mezhep ayrılıkları da ön plana çıkmaktadır. 1967 senesindeki Kayseri – Sivas maçında çıkan Alevi- Sunni çatışmasında 40 kişi hayatını kaybetmiştir.

Diyarbakırspor, Elazığpor, Bingölspor gibi takımların yaptığı maçlarda Türk-Kürt çatışması içeren tezahüratlar dile getirilmiş ve statta/statta dışında pek çok olay çıkmıştır. Arjantin’de Boca Juniors ile River Plate taraftarları arasındaki husumetin kaynağı ise zengin-fakir ayrımına dayanmaktadır.

Ekonomik, etnik yada dini sebepler yüzyıllar boyunca savaşların çıkış sebebi olmuştur. Modern dünyada statlara gelen binlerce insanın verdiği aşırı tepkilerin tarihsel temellere dayandığını kabul etmek gerekir.

Aynı renklere gönül veren taraftarların psikolojik, sosyolojik ve ekonomik açıdan birbirleriyle benzerlik gösterdikleri araştırmacılarla tespit edilmiştir. Benzer şartlara sahip olan insanların yaşadıkları mutluluklar, acılar da benzer olacaktır. Ve dolayısıyla bu ortak noktalar karşılıklı aidiyet duygusu yaratarak bir topluluk haline gelmelerini sağlayacaktır.